نگاهی به آلبوم تاریخ ساز Machine Head از گروه هارد راک Deep Purple

اگر کسی در دنیا باشد که گروه دیپ پرپل را نشناسد، به جرئت می توان گفت که چیزی از موسیقی نمی داند. ممکن است افرادی باشند که دیپ پرپل را نپسندند، اما قطعا همه آن را می شناسند. تصمیم دارم بهترین آلبوم بر حق آنها را بررسی کوتاهی کنم. آلبوم Machine Head به گواه بزرگترین منتقدان دنیا، و به گواه تاریخ موسیقی راک و متال، یکی از بهترین آلبوم های منتشر شده جهان، و یکی از نقاط عطف شکل گیری موسیقی هوی متال است. همواره بر سر اینکه دیپ پرپل گروهی راک است یا متال بحث وجود دارد و البته من شخصا طرفدار آنهایی هستم که دیپ پرپل را هارد راک میدانند نه بیشتر. اما اگر آلبومی وجود داشته باشد که دیپ پرپل در آن به سمت هوی متال پیش رفته است، قطعا همین آلبوم است. ترکیبی فوق العاده از عناصر کلاسیک هارد راک با ایده های نوآورانه هوی متال (در زمان خودش).

  

آلبوم در سال 1972 منتشر می شود. یکسال پس از Led Zeppelin IV از گروه لدزپلین و دو سال بعد از Paranoid از بلک سبث. و می توان به نوعی این سه آلبوم را سه ضلع مثلثی دانست که در نیمه دوم دهه هفتاد تبدیل به سه پایه برای هویت یافتن موسیقی متال شد. درست در همان سال گروه بلک سبث آلبوم Black Sabbath Vol.4 را منتشر کرد، که آن هم گام دیگری در تثبیت هویت موسیقی هوی متال بود. در این آلبوم دیپ پرپل، حال و هوای کلاسیک سه آلبوم اول با صدای گرم و دوست داشتنی راد ایوانز(Rod Evans) را پشت سر گذاشته، و آزمون و خطاهای خودش را در موسیقی هارد راک با صدای پرقدرت یان گیلان (Ian Gillan) کرده است، و اینجا جایی است که گیتار ریچی بلکمور(Ritchie Blackmore) و صدای گیلان تعریف جدیدی از چیزی که دیپ پرپل باید باشد، با یک نوانس زیبا بین راک و متال، ارائه میکنند. آلبوم همانقدر که پر هیجان است، زیباست. ملودی ها کاملا فکرشده و تکامل یافته اند، سولو های گیتار نبوغ آمیزند، صدا و توانایی خواندن خواننده گروه در نقطه اوج خودش قرار دارد، شعر های عمیق و پر احساسند، هارمونی ها و ریف ها قدرتمندند. می توان گفت آلبوم هیچ چیز کم ندارد.معروف ترین آهنگ های گروه دیپ پرپل (Smoke On the Water و Picture of Home) در این آلبوم قرار دارند، تنها آهنگ های گروه که در لیست صد سولو برتر مجله رولینگ استونز وارد شدند (Highway Star و Lazy) متعلق به این آلبوم هستند. یکی از به یاد ماندنی ترین ریف های گیتار جهان متعلق به آهنگ Space Truckin' از این آلبوم است. این آلبوم تا ابد در تاریخ موسیقی جهان تکرارتاپذیر است ...

آلبوم با آهنگ Highway Star آغاز می شود. آهنگی که شعر، هارمونی و آهنگسازی قوی دارد، اما مهمترین نقطه قوت آن سولوی گیتار آن است. لحن خواندن پرهیجان یان گیلان هر جنبنده ای را به حرکت وامیدارد. تک نوازی ملوترون در آهنگ بسیار تاثیر گذار است و جان لُرد(John Lord) مثل همیشه می داند با کیبردی که در برابرش گذاشته‌اند دقیقا چکار باید بکند، نیمی از اتمسفر آهنگ مدیون اجرای فوق العاده اوست. آهنگ دوم Maybe I'm a Leo با یک ریتم گیتار دوست داشتنی آغاز می شود. آهنگ در نوع خود زیبا و فراموش نشدنی است، اما در مقایسه با سایر آهنگ های این آلبوم، جزء خوب ها محسوب نمی شود و در برابر شاهکاری مانند Highway Star حرف زیادی برای گفتن ندارد، شاید بجز تک نوازی تاثیر گذار کیبرد، و ریف دوست داشتنی گیتارش. آهنگ سوم اما از نظر من بهترین آهنگ آلبوم است، Picture of Home با یک تک‌نوازی زیبای درام آغاز می شود. یان پـِیس(Ian Paice) با ضربه های جادویی خودش شروعی پر هیجان را رقم میزند. او در تمام این آلبوم، با سبکی می نوازد که جان بانم(John Bonham)  درامر لدزپلین، آن را بوجود آورد و بعد ها به عنوان «درام هارد راک» شناخته شد. آهنگ Picture of Home سپس با گیتار فوق العاده اش ادامه می یابد، یان گیلان از تمام قدرت صدایش برای خواندن این آهنگ استفاده می کند و ریچی بلکمور در فواصل میان بخش های شعر، تمام استعدادش را در تک‌نوازی به کار می گیرد تا شنونده را به وجد آورد. ملوترون جان لُرد بار دیگر تمام احساساتتان را به لرزه می اندازد. این آهنگ حتی یک تک‌نوازی فوق العاده به جا با گیتار باس دارد که راجر گلاور(Roger Glover) آن را در بهترین زمان و شکل ممکن نواخته است. فراموش نکنید که ترکیب اعضای دیپ پرپل در زمان ارائه این آلبوم، بهترین ترکیب تاریخ گروه است. این آهنگ و آهنگ Lazy نیز، شاید بهترین آثار ارائه شدن از گروه دیپ پرپل برای همیشه باشند. در وصف فوق العاده بودن هارمونی و آهنگسازی Picture of Home اگر هر صحبتی بکنم، آهنگ را خراب کرده ام، پس پیشنهاد میکنم حتی اگر حوصله شنیدن کل آلبوم را ندارید این آهنگ را حتما بشنوید. پس از آن آهنگ Never Before با اجرای زیبای گیتار بیس، یک اثر دوست داشتنی دیگر است که البته، جزء قویترین آهنگ های این آلبوم نیست. اما آواز گیلان و گیتار بلکمور، بالطبع بسیار فرح‌بخش است.

 آهنگ بعدی، Smoke On The Water به طرز جالبی معروفترین آهنگ گروه است، و آهنگی است که اکثر افراد دیپ پرپل را با آن شناخته اند. ریف حماسی آغازی آن، شعر مفهومی، اجرای فوق العاده بیس و درام و صدای پرنفوذ گیلان، عناصری هستند که می توانند با هم یک شاهکار بیافرینند. اجرای ارگ نیز بار دیگر، شکل‌دهنده اصلی اتمسفر آهنگ است. بازی های صدای خواننده در این آهنگ نکته دیگری است که می تواند از میان هزاران نقاط قوت آهنگ برشمرده شود. اما، آغاز پرطمطراق آهنگ Lazy، با آن حس رمزآلودش، گیتار نیست، بلکه صدای تک‌نوازی بیس است. پس از آن درام و کیبرد جان لُرد، یک آغاز بی‌کلام(Instrumental) را برای آهنگ رقم می زنند، که راستش را بخواهید، خیلی بیشتر از بخش آوازدار آهنگ به دل می نشیند. یکی از زیباترین اجراهای کیبرد در یک آهنگ راک را می توانید در این آهنگ بشنوید، بی نظیر است و کسی نمی تواند در بی نظیر بودن آن شک کند. اما بعد که جان لُرد دست از شاهکار آفرینی می کشد، یان گیلان با صدای دلنشنین‌اش شروع به خواندن می کند و با اجرای تاثیرگذار هارمونیکا(سازدهنی) فضا را نوستالژیک و دوست داشتنی می کند. سپس سولوی گیتار دوباره فضایی بی‌کلام و دلنشین را برای پایان آهنگ بوجود می آورد. سپس آخرین آهنگ Space Truckin با ریف به یاد ماندنی و  کوراس تاریخی اش آلبوم را رو به پایان می برد. گیتار در تمام آهنگ، بخصوص بخش کوراس بی نظیر است و علاوه بر آن، الگویی واضح برای هنرمندان هوی متال در سالهای بعد. تک‌نوازی درام در میانه آهنگ نیز نکته زیبای دیگری از آن آهنگ است. آهنگ با جیغ های یان گیلان که سعی دارد نهایت صدایش را در لحظات نهایی نمایش دهد، پایان می یابد و پرونده یکی از مهمترین آلبوم های تاریخ موسیقی را می بندد.

گروه دیپ پرپل آلبوم های زیادی دارد که اکثر آنها خوب، و خیلی از آنها عالی هستند اما Machine Head چیزی جداست، آنقدر بالاتر از سایر آلبوم ها که گروه دوبار آن را به مناسبت سالگرد 25 سالگی و 40 سالگی تاسیس گروه بازنشر کرده است. حتی اگر طرفدار موسیقی راک و هوی‌متال نیستید، این یکی از آن چند آلبومی است که برای آبروی خودتان هم که شده، لازم است حداقل یکبار شنیده باشید ...

Tracks On Spotlight :

Picture of Home

Lazy

Smoke On the Water